Veelgestelde vragen over de Wet DBA

1. Wat is de Wet DBA precies?

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) werd ingevoerd in 2016 en verving de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). De wet heeft als doel om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Onder de Wet DBA introduceerde de Belastingdienst modelovereenkomsten, waarin de samenwerking wordt vastgelegd. In september 2024 heeft de Belastingdienst aangegeven geen nieuwe modelovereenkomsten meer goed te keuren. Werken met goedgekeurde modelovereenkomsten zou een schijnveiligheid met zich meebrengen, aangezien de arbeidsrelatie beoordeeld moet worden aan de hand van de daadwerkelijke omstandigheden en niet (alleen) aan de hand van de papieren werkelijkheid. Dat de modelovereenkomsten niet meer worden goedgekeurd zegt niets over de bruikbaarheid van de overeenkomsten.

Meer weten? Lees ons uitgebreide artikel over de invoering en werking van de Wet DBA.

2. Moet ik als organisatie altijd een modelovereenkomst gebruiken?

Nee, het gebruik van een modelovereenkomst is niet verplicht, maar wel sterk aanbevolen. Een modelovereenkomst biedt een goede basis om aan te tonen dat er geen sprake is van een dienstverband. Als je geen modelovereenkomst gebruikt en de Belastingdienst oordeelt dat er wel sprake is van een dienstbetrekking, loop je risico op naheffingen en boetes.

Wil je weten hoe je een modelovereenkomst toepast? Bekijk ons artikel over het gebruik van modelovereenkomsten.

3. Wat gebeurt er als de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van een dienstverband?

Als de Belastingdienst bij controle vaststelt dat een zzp'er in werkelijkheid als werknemer moet worden aangemerkt, kun je als opdrachtgever verplicht worden om alsnog loonheffingen en sociale premies af te dragen over de gehele periode dat de zelfstandige voor je werkte, maar niet eerder dan 1 januari 2025. Daarnaast kunnen er boetes worden opgelegd, vooral als er sprake is van kwaadwillendheid (bewust verkeerd gebruik van de regels). In 2025 legt de Belastingdienst nog niet direct boetes op. 

Lees meer over de risico’s en boetes in ons artikel over de gevolgen van het niet naleven van de Wet DBA.

4. Wat is het verschil tussen een zzp’er en een werknemer volgens de Wet DBA?

De Wet DBA kijkt naar verschillende factoren om te bepalen of iemand echt als zelfstandige kan worden beschouwd. De belangrijkste criteria zijn:

• Gezagsverhouding: Is de opdrachtnemer vrij om zijn werk naar eigen inzicht uit te voeren, of ontvangt hij gedetailleerde instructies van de opdrachtgever?
• Inbedding in de organisatie: Voert de opdrachtnemer dezelfde werkzaamheden uit als werknemers, of staat hij duidelijk buiten de reguliere organisatie?
• Ondernemerschap: Draagt de opdrachtnemer zelf de financiële risico’s en is hij verantwoordelijk voor het succesvol afronden van de opdracht?

5. Wanneer begint de Belastingdienst weer met handhaven?

De Belastingdienst is sinds de invoering van de Wet DBA terughoudend geweest met handhaving. Dit is met ingang van 1 januari 2025 veranderd. Vanaf dan eindigt het handhavingsmoratorium en kunnen bedrijven die de regels overtreden, worden geconfronteerd met naheffingen en boetes, hoewel gedurende 2025 boetes niet gelijk opgelegd zullen worden. Ondanks dat is het belangrijk om je organisatie wel al voor te bereiden op deze handhaving.

6. Wat verandert er met de Wet VBAR?

De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties (VBAR) wordt mogelijk de opvolger van de Wet DBA en introduceert duidelijkere criteria voor het inhuren van zelfstandigen. Een belangrijk nieuw element is het rechtsvermoeden van werknemerschap bij een uurtarief van €33 of minder. Dit betekent dat de bewijslast bij de opdrachtgever ligt om aan te tonen dat de arbeidsrelatie ook echt als inhuur van een zelfstandige bedoeld is.

Lees ook: Wat is de Wet VBAR en waarom is het belangrijk?

7. Wat zijn de belangrijkste tips om te voldoen aan de Wet DBA?

1. Gebruik altijd een goedgekeurde modelovereenkomst die past bij de samenwerking en zorg dat de feitelijke omstandigheden aansluiten bij hetgeen in de overeenkomst is afgesproken.
2. Zorg ervoor dat er geen gezagsverhouding is; de zzp'er moet zijn werk zelfstandig kunnen uitvoeren.
3. Houd de zzp’er buiten de reguliere organisatie om te voorkomen dat hij of zij dezelfde werkzaamheden uitvoert als werknemers.
4. Leg altijd goed vast hoe de afspraken in de praktijk worden uitgevoerd.

Meer weten over de Wet DBA of andere zzp-gerelateerde wetgeving?

Neem contact op met onze juridische experts voor een vrijblijvend adviesgesprek, of bekijk ons artikel over de risico’s van het niet naleven van de Wet DBA.