Hoe werkt de Wet DBA in de praktijk?

Wat is een modelovereenkomst en waarom is het belangrijk?

Onder de Wet DBA kun je gebruikmaken van zogenaamde modelovereenkomsten. Dit zijn vooraf goedgekeurde overeenkomsten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer waarin wordt vastgelegd dat er geen sprake is van een dienstbetrekking. Deze overeenkomst biedt zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer meer zekerheid over de arbeidsrelatie.

Belangrijk om te weten:

• Een modelovereenkomst is een kader waarbinnen je samenwerkt. De feitelijke werkwijze en de praktijk van de samenwerking bepalen of er sprake is van zelfstandigheid of niet.
• Door een modelovereenkomst te gebruiken en ook te handelen naar de gemaakte afspraken, vermijd je dat de Belastingdienst achteraf beoordeelt dat er eigenlijk een dienstbetrekking is, wat kan leiden tot naheffingen en boetes.

Hoe gebruik je een modelovereenkomst?

Het gebruik van een modelovereenkomst is in principe eenvoudig. Volg deze stappen om het goed te doen:

1. Kies de juiste modelovereenkomst: De Belastingdienst heeft verschillende modelovereenkomsten beschikbaar, afgestemd op verschillende sectoren en soorten werkzaamheden. Kies de overeenkomst die het beste past bij de samenwerking die je hebt met de zzp'er. 
2. Pas de modelovereenkomst toe: Een modelovereenkomst moet exact worden nageleefd. Het is dus belangrijk dat je niet alleen het document opstelt, maar ook daadwerkelijk volgens de afspraken werkt. Als de opdrachtnemer bijvoorbeeld volgens de overeenkomst zelfstandig moet opereren, maar in de praktijk werkt onder leiding en toezicht, dan voldoet de overeenkomst niet meer aan de voorwaarden.
3. Let op de werkomstandigheden: Een van de belangrijkste onderdelen van de Wet DBA is de manier waarop de zelfstandige wordt aangestuurd. Zorg ervoor dat je geen opdrachten geeft die de zelfstandigheid van de zzp'er beperken. Een zelfstandige moet de vrijheid hebben om de werkzaamheden naar eigen inzicht uit te voeren.

Praktijktip: Documenteer de afspraken en werkwijze goed, zodat je bij een eventuele controle door de Belastingdienst kunt aantonen dat er volgens de modelovereenkomst is gewerkt.

Waar moet je op letten?

De Wet DBA draait om het vermijden van schijnzelfstandigheid, waarbij een zzp'er in feite werkt alsof hij een werknemer is. Hier zijn enkele cruciale aspecten om op te letten:

• Gezagsverhouding: Als opdrachtgever mag je een zzp'er wel vertellen wat er gedaan moet worden, maar niet hoe het moet gebeuren. Zodra je als opdrachtgever zeggenschap hebt over hoe het werk wordt uitgevoerd, bestaat er een kans dat de Belastingdienst dit beschouwt als een dienstverband.
• Inbedding in de organisatie: Let erop dat de zzp'er niet hetzelfde werk doet op dezelfde manier als je vaste werknemers. Als de zzp'er deelneemt aan reguliere werkzaamheden en bedrijfsprocessen alsof hij een werknemer is, kan dit problemen opleveren bij een controle.
• Werken voor eigen rekening en risico: Zelfstandigen moeten zelf verantwoordelijk zijn voor hun resultaten, risico’s dragen (zoals geen werk of mislukte projecten), en hun eigen materialen of gereedschappen regelen.

Wat gebeurt er als je de Wet DBA niet naleeft?

Het niet naleven van de Wet DBA kan leiden tot vervelende financiële en juridische gevolgen voor jouw organisatie. Als de Belastingdienst constateert dat er sprake is van een dienstbetrekking terwijl je met een zzp'er dacht te werken, kun je te maken krijgen met:

• Naheffingen van loonheffingen en sociale premies: Dit kan oplopen tot grote bedragen, vooral als je al lange tijd samenwerkt met een zelfstandige die in feite een werknemer blijkt te zijn.
• Boetes en sancties: Naast de naheffingen kan de Belastingdienst boetes opleggen als blijkt dat er bewust of onbewust misbruik is gemaakt van schijnconstructies.

Lees ook: Wat zijn de risico's van het niet naleven van de Wet DBA?

Wat gebeurt er in 2025?

Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op de naleving van de Wet DBA. Dit betekent dat organisaties moeten zorgen dat hun zzp’ers daadwerkelijk zelfstandig werken en dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Het is dus van groot belang om nu al je inhuurbeleid te herzien en ervoor te zorgen dat je voldoet aan de wet.

Conclusie: Zo pas je de Wet DBA correct toe

De Wet DBA vraagt een zorgvuldige aanpak bij het inhuren van zzp'ers. Gebruik de juiste modelovereenkomst, zorg dat de zelfstandige zijn werk kan uitvoeren zonder gezagsverhouding, en let op dat de opdrachtnemer voldoende vrijheid en verantwoordelijkheid heeft. Zo voorkom je naheffingen, boetes en juridische problemen. Wil je zeker weten dat jouw organisatie voldoet aan de Wet DBA? Neem contact op met onze juridisch expert Caspar voor persoonlijk advies.