Wat gebeurt er als je de Wet DBA niet naleeft?

Als je de Wet DBA niet naleeft, loop je als organisatie een aantal serieuze risico’s. De Belastingdienst kan bij een controle oordelen dat er sprake is van een dienstverband in plaats van een zelfstandige samenwerking. Dit heeft de volgende gevolgen:

1. Naheffingen van loonheffingen en sociale premies
   Als de Belastingdienst vaststelt dat een zzp’er eigenlijk als werknemer moet worden beschouwd, moet je alsnog loonheffingen en sociale premies afdragen over de periode dat de zelfstandige voor je werkte. Deze naheffingen kunnen fors oplopen, zeker als de samenwerking langere tijd heeft geduurd. Ook ben je verplicht om eventuele niet-betaalde werkgeverslasten (zoals pensioenpremies) alsnog te betalen.
2. Boetes en sancties
   Naast de naheffingen kan de Belastingdienst boetes opleggen als blijkt dat je bewust of onbewust de regels van de Wet DBA hebt overtreden. De hoogte van de boete hangt af van de ernst van de overtreding en of er sprake is van “kwaadwillendheid” – oftewel, als je bewust gebruik hebt gemaakt van een schijnconstructie om arbeidskosten te besparen.
3. Financiële onzekerheid en reputatieschade
   Zelfs als je denkt dat je aan de regels voldoet, kan een fout in de toepassing van de Wet DBA leiden tot financiële onzekerheid. Bedrijven die herhaaldelijk de regels overtreden, kunnen bovendien imagoschade oplopen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor het vertrouwen van klanten, werknemers en potentiële zzp'ers die voor je organisatie willen werken.

De handhaving van de Wet DBA vanaf 2025

Hoewel de Belastingdienst sinds de invoering van de Wet DBA in 2016 nog terughoudend is geweest met handhaven, komt hier in 2025 verandering in. Vanaf dat moment wordt de wet strenger gehandhaafd en kunnen bedrijven die de regels niet naleven geconfronteerd worden met naheffingen en boetes.

Wat houdt de handhaving in?

• De Belastingdienst zal actiever controles uitvoeren bij organisaties die zelfstandig professionals inhuren.
• Er wordt gekeken of de modelovereenkomsten correct worden toegepast en of er daadwerkelijk sprake is van zelfstandigheid.
• Als bij een controle blijkt dat een zzp'er eigenlijk als werknemer moet worden aangemerkt, kunnen er direct boetes en naheffingen worden opgelegd.

Hoe voorkom je deze risico’s?

Gelukkig kun je als organisatie maatregelen nemen om deze risico’s te beperken en ervoor zorgen dat je voldoet aan de Wet DBA:

1. Gebruik een goedgekeurde modelovereenkomst
   Door gebruik te maken van een modelovereenkomst die is goedgekeurd door de Belastingdienst, verminder je de kans op problemen. Zorg ervoor dat deze overeenkomst past bij de specifieke werkzaamheden van de zzp’er en dat je de afspraken in de overeenkomst daadwerkelijk naleeft in de praktijk.
2. Zorg voor een heldere scheiding tussen zzp'ers en werknemers
   Vermijd situaties waarin zzp'ers hetzelfde werk doen als je vaste werknemers. Zorg ervoor dat zelfstandigen genoeg autonomie hebben om hun werk naar eigen inzicht uit te voeren en dat er geen sprake is van een gezagsverhouding.
3. Wees voorbereid op controles van de Belastingdienst
   Houd documentatie bij van de afspraken die je met zzp’ers maakt en zorg ervoor dat je kunt aantonen dat de samenwerking volgens de modelovereenkomst is verlopen. Het goed vastleggen van de werkomstandigheden is essentieel voor het beperken van risico’s bij een controle.

Wat als je al samenwerkt met zelfstandigen?

Heb je al zzp'ers in dienst en wil je zeker weten dat je voldoet aan de Wet DBA? Dan is het verstandig om je huidige overeenkomsten en werkwijze te controleren en, waar nodig, aanpassingen te doen. Overleg met een juridisch expert kan hierbij van grote waarde zijn om boetes en naheffingen te voorkomen.

Wil je zeker weten dat jouw organisatie voldoet aan de Wet DBA? 

Lees ons artikel over de actuele ontwikkelingen en nieuwe wetgeving zoals de Wet VBAR, of neem contact op met onze juridische expert Caspar voor persoonlijk advies.