Waarom werd de Wet DBA ingevoerd?

De Wet DBA werd ingevoerd om een belangrijk probleem aan te pakken: schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat iemand officieel als zelfstandige werkt, maar feitelijk onder gezag van een opdrachtgever werkt alsof er sprake is van een dienstverband. De Belastingdienst introduceerde de Wet DBA als vervanging van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), omdat die verklaring niet genoeg zekerheid bood.

Wat was het doel? 

De bedoeling van de Wet DBA is om duidelijke grenzen te stellen tussen echte zelfstandige ondernemers en werknemers in loondienst. Op deze manier kan schijnzelfstandigheid worden tegengegaan en kunnen bedrijven belastingtechnisch de juiste keuzes maken.

Wat houdt de Wet DBA in?

In plaats van de VAR, werkt de Wet DBA met modelovereenkomsten. Dit zijn contracten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer waarin wordt vastgelegd dat er geen sprake is van een dienstverband. Deze overeenkomsten moeten worden goedgekeurd door de Belastingdienst.

Hoe werkt het?

• Stap 1: Als opdrachtgever en opdrachtnemer bespreek je samen de aard van de werkzaamheden.
• Stap 2: Je kiest een modelovereenkomst die het beste past bij de samenwerking. Deze overeenkomsten zijn beschikbaar op de website van de Belastingdienst.
• Stap 3: De opdrachtnemer werkt volgens de afspraken in deze overeenkomst, zonder dat er sprake is van een dienstverband.

Het doel van deze werkwijze is om te bepalen of de opdrachtnemer écht zelfstandig is of dat er een arbeidsrelatie is. Als je gebruikmaakt van een goedgekeurde modelovereenkomst, loop je minder risico op naheffingen of boetes.

Wat zijn de risico’s voor mijn organisatie?

Een van de grootste risico’s die de Wet DBA wil aanpakken, is dat zelfstandigen in werkelijkheid functioneren als werknemers. Als de Belastingdienst bij controle vaststelt dat er sprake is van een dienstbetrekking, kun je als opdrachtgever verplicht worden om alsnog loonheffingen te betalen. Dit kan oplopen tot aanzienlijke naheffingen, boetes en juridische complicaties.

Waar moet je als opdrachtgever op letten?

• Gezagsverhouding: Zorg ervoor dat de zzp’er geen aanwijzingen krijgt die hij of zij verplicht moet opvolgen. Zelfstandigen moeten autonoom kunnen werken.
• Inbedding in de organisatie: Wanneer een zzp’er hetzelfde werk doet als je vaste werknemers en op dezelfde manier deel uitmaakt van je bedrijfsprocessen, kan de Belastingdienst dit beschouwen als een dienstverband.
• Werken voor eigen rekening en risico: Een zelfstandige moet zelf het financiële risico dragen en verantwoordelijk zijn voor het succesvol afronden van een opdracht.

Hoe gebruik ik een modelovereenkomst?

Modelovereenkomsten zijn standaard contracten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd. Het gebruik van deze overeenkomsten is niet verplicht, maar ze bieden wel een stuk zekerheid. De belangrijkste stap is ervoor te zorgen dat de zzp’er daadwerkelijk volgens de afspraken in de modelovereenkomst werkt.

Wat staat er in een modelovereenkomst?

• Duidelijke afspraken over de uitvoering van de opdracht, zonder gezagsverhouding.
• Afspraken over de zelfstandigheid van de opdrachtnemer.
• Specifieke voorwaarden die de zelfstandigheid van de zzp’er bevestigen.

Tip: Gebruik altijd de meest recente modelovereenkomst en pas deze aan de specifieke situatie aan, als dat nodig is.

Wat gebeurt er als de Wet DBA niet goed wordt nageleefd?

Het handhavingsmoratorium (uitstel van handhaving) heeft ervoor gezorgd dat de Belastingdienst tot nu toe weinig handhaaft op overtredingen van de Wet DBA. Dit betekent dat er weinig boetes zijn uitgedeeld, behalve in gevallen van kwaadwillendheid. Maar hier komt verandering in: vanaf januari 2025 gaat de Belastingdienst actief handhaven.

Als je als organisatie niet voldoet aan de Wet DBA, loop je het risico op:

• Naheffingen en boetes: Je kunt verplicht worden om loonheffingen over de afgelopen jaren alsnog te betalen.
• Imagoschade: Een controle door de Belastingdienst kan ook leiden tot negatieve publiciteit.

Lees ook: Wat zijn de risico's van het niet naleven van de Wet DBA?

Actuele ontwikkelingen: Wat staat er te gebeuren?

De Wet DBA is, zoals bekend, niet zonder kritiek. Er wordt gesproken over nieuwe wetgeving, zoals de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties (VBAR). Dit wetsvoorstel introduceert nieuwe criteria voor het inhuren van zelfstandigen, waaronder het uurtarief. Als dit lager is dan €32,24 per uur, wordt de opdrachtnemer vermoed een werknemer te zijn, tenzij de opdrachtgever het tegendeel kan bewijzen. Lees hier meer over de actuele ontwikkelingen.

Veelgestelde vragen

1. Wat is het verschil tussen de VAR en de Wet DBA? 
   De VAR gaf een indicatie over de fiscale status van de opdrachtnemer, terwijl de Wet DBA modelovereenkomsten introduceerde om schijnzelfstandigheid te bestrijden.
2. Kan ik zonder modelovereenkomst werken? 
   Ja, maar dit vergroot wel het risico op een onjuiste beoordeling van de arbeidsrelatie door de Belastingdienst.
3. Hoe lang blijft de Wet DBA geldig? 
   De wet blijft van kracht totdat er nieuwe wetgeving wordt ingevoerd, zoals de Wet VBAR. Tot die tijd is het belangrijk dat je als organisatie voldoet aan de huidige regels.

Lees ook: Veelgestelde vragen over de Wet DBA

Conclusie

De Wet DBA brengt belangrijke verantwoordelijkheden met zich mee voor organisaties die zelfstandigen inhuren. Het is cruciaal om te zorgen voor een juiste naleving van de wet, zodat je boetes en naheffingen voorkomt. Heb je vragen of wil je er zeker van zijn dat je goed voorbereid bent op de veranderingen die vanaf 2025 in werking treden? Neem gerust contact op met mij of een van mijn collega’s voor een persoonlijk adviesgesprek. Samen zorgen we ervoor dat jouw organisatie juridisch waterdicht is.