Uitgebreide gids Wet DBA: Alles wat je moet weten als inhurende organisatie

Waarom werd de Wet DBA ingevoerd?

De Wet DBA werd ingevoerd om duidelijkheid te geven over de arbeidsrelatie tussen een zelfstandige en een opdrachtgever. Daarmee moet schijnzelfstandigheid worden voorkomen. De Belastingdienst introduceerde de Wet DBA als vervanging van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), omdat die verklaring niet genoeg zekerheid bood.

Wat is het doel? 

De bedoeling van de Wet DBA is om duidelijke grenzen te stellen tussen echte zelfstandige ondernemers en werknemers in loondienst. Op deze manier kan schijnzelfstandigheid worden tegengegaan en kunnen organisaties belastingtechnisch en juridisch de juiste keuzes maken. 

Wat is de functie van modelovereenkomsten?

Onder de Wet DBA heeft de Belastingdienst modelovereenkomsten geïntroduceerd, om de onduidelijkheid van de beoordeling van schijnzelfstandigheid weg te nemen. In deze contracten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer wordt vastgelegd dat er geen sprake is van een dienstverband. Deze overeenkomsten werden goedgekeurd door de Belastingdienst. 

In september 2024 heeft de Belastingdienst aangegeven geen nieuwe modelovereenkomsten meer goed te keuren. Werken met goedgekeurde modelovereenkomsten zou een schijnveiligheid met zich meebrengen, aangezien de arbeidsrelatie beoordeeld moet worden aan de hand van de daadwerkelijke omstandigheden en niet (alleen) aan de hand van de papieren werkelijkheid. Dat de modelovereenkomsten niet meer worden goedgekeurd zegt niets over de bruikbaarheid van de overeenkomsten. 

Hoe werken modelovereenkomsten?

• Stap 1: Als opdrachtgever en opdrachtnemer bespreek je samen de aard van de werkzaamheden.
• Stap 2: Je kiest een modelovereenkomst die het beste past bij de samenwerking. Deze overeenkomsten zijn beschikbaar op de website van de Belastingdienst.
• Stap 3: De opdrachtnemer werkt volgens de afspraken in deze overeenkomst, zonder dat er sprake is van een dienstverband.

Wat zijn de risico’s voor mijn organisatie?

Het handhavingsmoratorium (uitstel van handhaving) heeft ervoor gezorgd dat de Belastingdienst tot 2025 weinig handhaafde op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat er weinig boetes en naheffingen zijn opgelegd, behalve in gevallen van kwaadwillendheid. Maar hier komt verandering in: vanaf januari 2025 handhaaft de Belastingdienst actief. Als je als organisatie niet voldoet aan de Wet DBA, loop je het risico op:

• Naheffingen en boetes: Je kunt verplicht worden om loonheffingen over de afgelopen jaren alsnog te betalen. Boetes zal de Belastingdienst in 2025 nog niet direct opleggen;
• Imagoschade: Een controle door de Belastingdienst kan ook leiden tot negatieve publiciteit.

Lees ook: Wat zijn de risico's van het niet naleven van de Wet DBA?

Hoe kun je het risico op schijnzelfstandigheid voorkomen?

Om de arbeidsrelatie te beoordelen werkt de Belastingdienst met een holistische benadering, waarbij gekeken wordt naar alle omstandigheden rondom de inzet van een zzp’er. Het is belangrijk om in de overeenkomst helder te maken dat het gaat om een ander type arbeidsrelatie dan loondienst en ook in de praktijk te werken volgens de gemaakte afspraken. Dit zijn de belangrijkste aandachtspunten om schijnzelfstandigheid te voorkomen: 

1. Doelgerichte inzet
   De zzp’er moet worden ingezet om specialistische kennis voor afgebakende (kortdurende) projecten en maakt geen onderdeel uit van het reguliere werk of primaire functies.
2. Heldere opdrachtformulering en overeenkomst 
   De opdracht voor de zzp’er moet specifiek omschreven zijn en gericht op een eindresultaat of een project en niet op het uitvoeren van dagelijkse, reguliere taken.
3. Afspraken over voorwaarden en tarieven 
   Over de voorwaarden waaronder het werk uitgevoerd wordt en de tarieven moet gelijkwaardig onderhandeld kunnen worden.
4. Scheiding tussen zzp’ers en werknemers
   Zorg ervoor dat zelfstandigen voldoende autonomie hebben en dat er geen sprake is van gezagsvoering. De zzp’er bepaalt zelf hoe, wanneer en waar hij of zij werkt en werkt voor eigen rekening en risico. Denk daarbij aan het gebruik van eigen materialen zoals een laptop. Ook is een zzp’er geen onderdeel van reguliere bedrijfsprocessen zoals aanwezigheidsregistratie, teamvergaderingen, etc.
5. Kennisborging 
   De inzet van een zelfstandige moet dienen als een aanvulling en niet als een oplossing op zichzelf. Maak afspraken over de manier waarop opgedane kennis of resultaten in reguliere processen geborgd worden, zodat de inzet van een zelfstandige de organisatie duurzaam verrijkt.

Actuele ontwikkelingen: Wat staat er te gebeuren?

De Wet DBA is, zoals bekend, niet zonder kritiek. Er wordt gesproken over nieuwe wetgeving, zoals de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties (VBAR). Dit wetsvoorstel introduceert nieuwe criteria voor het inhuren van zelfstandigen, waaronder het uurtarief. Als dit lager is dan €32,24 per uur, wordt de opdrachtnemer vermoed een werknemer te zijn, tenzij de opdrachtgever het tegendeel kan bewijzen. Lees hier meer over de actuele ontwikkelingen.

Veelgestelde vragen

1. Wat is het verschil tussen de VAR en de Wet DBA? 
   De VAR gaf een indicatie over de fiscale status van de opdrachtnemer, terwijl de Wet DBA duidelijkheid duidelijkheid moet verschaffen over de werkrelatie tussen de zzp'er en opdrachtgever en schijnzelfstandigheid moet voorkomen.
2. Kan ik zonder modelovereenkomst werken? 
   Ja, maar dit vergroot wel het risico op een onjuiste beoordeling van de arbeidsrelatie door de Belastingdienst.
3. Hoe lang blijft de Wet DBA geldig? 
   De wet blijft van kracht totdat er nieuwe wetgeving wordt ingevoerd, zoals de Wet VBAR. Tot die tijd is het belangrijk dat je als organisatie voldoet aan de huidige regels.

Lees ook: Veelgestelde vragen over de Wet DBA

Conclusie

De Wet DBA brengt belangrijke verantwoordelijkheden met zich mee voor organisaties die zelfstandigen inhuren. Het is cruciaal om te zorgen voor een juiste naleving van de wet, zodat je het risico op naheffingen voorkomt. Met de inhuurdienstverlening van Haert ben je ervan verzekerd dat de inhuur van professionals in jouw organisatie juridisch in orde is. Wil je hier meer over weten? Neem gerust contact op met mij of een van mijn collega’s voor een persoonlijk adviesgesprek.